کد مطلب:31835 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:556
خویشاوندانتان را دریابید و پیوند خویش با آنان استوار گردانید تا خداوند روز قیامت حسابرسی را بر شما سبك و آسان گیرد. و در راستای همان استوار ساختن پیوند برادری و نیز دوری از قهر و تفرقه، نخست پیوند با خویشاوندان مورد تاكید قرار گرفته است. خداوند درباره ی «صله ی رحم» یعنی پیوستن به خویشاوندان، چنین می فرماید: «انما یتذكر اولوالالباب الذین یوفون بعهد الله و لاینقضون المیثاق» «و الذین یصلون ما امر الله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون سوء الحساب»[1]. خداوند فقط به خردمندان تذكر می دهد و هشیارشان [صفحه 75] می سازد، همان كسانی كه به عهد الهی وفادار می مانند و پیمان خویش با خدا را نمی شكنند. آنان كه به آنچه خداوند فرمان داده است كه بپیوندند، می پیوندند و از پروردگارشان می ترسند و از بدی حساب در روز قیامت هراس دارند. و پس از بیان ویژگیهای دیگری از این گروه خردمندان، ادامه می دهد: و الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه و یقطعو ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئك لهم اللعنه و لهم سوء الدار»[2]. و كسانی كه پس از پیمان بستن با خداوند، پیمان می شكنند و پیوند خویش با خویشاوند می گسلند و در زمین فساد و تباهی می كنند، لعنت و نفرین خدا بر آنان باد و جایگاهی دردناك بهره و نصیبشان! حضرت امیرالمومنین در یكی از سخنان خود، به یكی از ثمرات صله ی رحم اشاره فرموده است، به همان مطلبی كه از رسول خدا شنیده است. امام صادق از پدران خویش، از حضرت علی علیه السلام نقل می كند كه آن جناب از قول پیامبر فرمود: صله ی رحم حسابرسی روز قیامت را آسان می كند و از مرگ دلخراش پیشگیری می نماید.[3]. مضمون فوق اینگونه هم نقل شده است: عن ابی جعفر علیه السلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله بر الوالدین و صله الرحم یهونان الحساب. ثم تلا هذه الایه:«و الذین یصلون ما امر الله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون و الحساب» (تفسیر عیاشی ج 2 ص 223). سفارش به صله ی رحم آنقدر فراوان است و روایات نقل شده در این زمینه چنان زیاد، كه در این مختصر جز به برخی از آن بیانات [صفحه 76] راهگشا نمی توان اشاره كرد: پیامبر درباره ی تاثیر صله ی رحم بر فراوانی و تاخیر اجل فرمود: هر كس كه شادمان و مسرور می شود از اینكه روزی اش فراوان شود و اجلش دیر فرارسد پس باید كه صله ی رحم كند.[4]. امام باقر علیه السلام نیز درباره ی تاثیرات صله ی رحم فرمود: صله ی ارحام اعمال دینی آدمی را پاكیره می سازد و دارایی را فزونی می بخشد و بلا را برطرف می سازد و حساب روز قیامت را آسان می كند و مرگ را به تاخیر می اندازد.[5]. صله رحم دارای مراتبی است. پیامبر در این باره فرمود: صله ی رحم كن، هر چند به شربتی از آب، برترین چیزی كه می توان به وسله ی آن صله ی رحم كرد بازداشتن دیگران از آزار اوست. در دنیا صله ی رحم كنید، هر چند به یك سلام.[6]. آثار صله ی رحم چنان است كه همه را دربرمی گیرد. چنانچه حضرت علی از پیامبر نقل می كند كه فرمود: صله ی رحم سرزمینها را آباد می كند و عمرها را طولانی می سازد، هر چند كه اهل آن سرزمین خوبان نباشند.[7]. همچنین از پیامبر نقل است كه فرمود: ان القوم لیكونون فجره و لایكونون برره. فیصلون ارحامهم فتنمی اموالهم و تطول اعمارهم.) شرط صله ی رحم عمل متقابل نیست. یعنی ما وظیفه داریم صله ی رحم كنیم، هرچند متقابلا این امر صورت نگیرد. دستور صریح در ای مورد این است كه امیرالمومنین فرمود: [صفحه 77] به خویشاوندان بپیوندید، هر چند آنها از شما بگسلند.[8]. به همان شدت و اهمیت كه درباره صله ی رحم سخن گفته اند، درباره قطع رحم نهی اكید فرموده، آثار سوئی برای آن برشمرده اند. از جمله آنكه: قاطع رحم به بهشت درنمی آید.[9]. قطع رحم موجب سرعت مرگ و كوتاهی عمر می شود.[10]. قطع رحم داراییها را به باد می دهد.[11]. سرزمینها را ویران می سازد.[12]. نسل آدمی را منقطع می كند.[13]. سخن آخر و آخر سخن آنكه، پیامبر خدا فرمود: یكی از صفات خداوند رحمان است، صفت بسیار ویژه ای كه برگرفته از رحمت واسعه خداست و رحم نیز كلمه ای است كه رحمن از آن مشتق شده است. از این روست كه هركس به رحم خویش بپیوندند خدا به او می پیوندد و رحمتش شامل حال او می گردد و هر كس كه قطع رحم كند از رحمت خدا دور می ماند.[14]. به این ترتیب معلوم می گردد كه مهر و محبتی كه میان خویشاوندان است بهره ای و جلوه ای است از رحمت و لطف خداوند. اینك سخن در آن است كه آن كدام رحمی است كه هر كس به آن بپیوندد به خدا پیوسته است و هر كس از آن دست بردارد، از خدا بریده است ؟ [صفحه 78] بی تردید حقی كه پیامبر به گردن مومنین دارد از حقوق هر خویشاوندی بالاتر است. از این رو حق رحم پیامبر از حق دیگر ارحام نیز بالاتر است. یعنی رحم رسول الله شایسته تر است از پیوستن به خویشاوندان و گناه قطع رحم از آن حضرت، بسیار بزرگتر از قطع رحم معمولی. و جالب آنكه علاوه بر عترت رسول اكرم كه بی تردید رحم آن حضرت هستند شیعیان امیرالمومنین جزء خویشاوندان پیامبر محسوب می شوند و پیوستن به شیعیان مومن همان صله رحم محمد و آل محمد است.[15]. [صفحه 81]
انظروا ذوی ارحامكم، فصلوهم یهون الله علیكم الحساب.
صفحه 75، 76، 77، 78، 81.
و نیز بحارالانوار ص 115 حدیث 75 همراه با بیان مرحوم مجلسی. البته این مضمون در روایات دیگری هم آمده است. به همان ج 71 باب صله رحم مراجعه شود. احادیث(97، 93، 53، 40، 39، 37، 25، 8، 3).